T.C. MERKEZ BANKASI ENFLASYON RAPORU 2025/3 (2)

2.EKONOMİK GÖRÜNÜM

2.1 KÜRESEL EKONOMİ

• Küresel ticaret politikalarına ilişkin belirsizlikler, imzalanan ikili anlaşmalar ile birlikte bir miktar gerilese de yüksek seviyelerini korumaktadır.
• Emtia fiyatları, tarımsal emtia fiyatları hariç, bir önceki Rapor dönemine kıyasla artarken; enerji emtia fiyatları, jeopolitik gelişmelere bağlı olarak dalgalı bir seyir izlemektedir.
• Ticaret politikaları kaynaklı enflasyon belirsizliği sürerken son dönemde gelişmiş ülkelerin manşet enflasyonlarında artış görülmüştür.
• Ülkeler arası farklılaşma görülmekle birlikte merkez bankalarının indirim süreçleri devam etmektedir.
• Küresel belirsizliğin devam etmesine karşın GOÜ hisse senedi piyasalarına girişler gözlenmektedir.

2.2 FİNANSAL KOŞULLAR

• Küresel risk iştahı, önceki Rapor dönemine göre ticaret anlaşmalarına ilişkin süreçlerdeki ilerleme ve azalan jeopolitik risklerle toparlanma kaydederken TL cinsi varlıklara ilgi artmıştır.
• Türk lirasının ima edilen oynaklığı gerilemiştir.
• TCMB rezervleri güçlü bir toparlanma eğilimi sergilemiştir.
• DİBS getirileri tüm vadelerde gerilemiştir.
• Mevcut Rapor döneminde finansal koşullardaki sıkılık sürmüştür.
• Bankaların mevduat kompozisyonunda kur korumalı mevduat payı azalmaya devam etmektedir.
• Parasal aktarım mekanizmasını güçlendirmek ve TL’ye geçişi desteklemek amacıyla makroihtiyati politikalarda bir dizi adım atılmıştır.
• Kredilerde bir önceki Rapor dönemine göre dengeli bir seyir izlenmektedir.
• Bireysel kredi büyümesi bireysel kredi kartı (BKK) kullanımı kaynaklı olarak mevcut Rapor döneminde bir miktar artmıştır.
• Reel kredi kullanımı ticari kredilerde uzun dönem ortalamalarına yakınken bireysel kredilerde ise BKK kaynaklı olarak uzun dönem ortalamalarının bir miktar üzerinde seyretmektedir.
• Banka Kredileri Eğilim Anketi’ne (BKEA) göre, bankalar 2025 yılının üçüncü çeyreğinde ticari kredi talebinin artmasını ve ticari kredi standartlarının gevşemesini beklemektedir.
• Yılın ikinci çeyreğinde konut kredilerine uygulanan standartların önceki çeyrekteki seviyesini koruduğu, konut kredi talebinin bir miktar yavaşlayarak da olsa arttığı görülmektedir.

2.3 İKTİSADİ FAALİYET

ARZ VE TALEP GELİŞMELERİ

• 2025 yılının ilk çeyreğinde yurt içi talep zayıflamış, dış denge ise iyileşmiştir.
• Öncü veriler, yurt içi talebin ikinci çeyrekte yavaşladığına işaret etmektedir.
• Üretim göstergeleri ikinci çeyrekte genel olarak yavaşlama eğilimi sergilemiştir.
• İmalat sanayi firmalarının yatırım beklentileri gerilemeye devam etmiştir.

İŞGÜCÜ PİYASASI GELİŞMELERİ

• İstihdam yılın ikinci çeyreğinde sınırlı oranda gerilemiş, işsizlik oranı ise artmıştır.
• Anket göstergeleri, imalat sanayi firmalarının geleceğe yönelik istihdam beklentilerinde tarihsel ortalamanın altındaki seyrin devamına işaret etmektedir.
• Yüksek frekanslı veriler, önceki yıla kıyasla işgücü talebinin daha zayıf seyrettiğini, yılın ilk yarısında gücünü koruyan işgücü arzının ise yakın dönemde zayıfladığını ima etmektedir.
• Tarım dışı nominal ücretlerdeki yıllık artış oranı 2025 yılının ilk çeyreğinde yüzde 44,7 olarak gerçekleşmiştir.

DIŞ TİCARET VE ÖDEMELER DENGESİ GÖRÜNÜMÜ

• 2025 yılının ikinci çeyreğinde hem ihracat hem de ithalat artmıştır.
• İhracat miktar endeksi yatay seyrederken ithalat miktar endeksi artmış, dış ticaret haddi ise iyileşmiştir.
• Hizmetler dengesi fazlası ikinci çeyrekte yatay seyretmiştir.
• Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış cari işlemler açığı ikinci çeyrekte artmıştır.
• Resmi rezervler ikinci çeyrekte sermaye çıkışları kaynaklı azalırken temmuz verileri hem hisse senedi hem de borç senedi piyasasına net girişlerle birlikte rezervlerde güçlü bir toparlanmaya işaret etmektedir.

KAMU MALİYESİ GELİŞMELERİ

• 2025 yılının ilk yarısında merkezi yönetim bütçesi 980,5 milyar TL bütçe açığı ve 131,0 milyar TL faiz dışı fazla kaydetmiştir.
• 2025 yılının ilk yarısında, bir önceki yılın aynı dönemine göre, gelirler yüzde 46,1 oranında, harcamalar ise yüzde 43,7 oranında artış kaydetmiştir.
• 2025 yılı haziran ayı itibarıyla, 12 ay birikimli bütçe açığı/GSYH oranının yüzde 4,7 olarak gerçekleştiği tahmin edilmektedir.
• 2025 yılı temmuz ayında hazine nakit dengesi 68,5 milyar TL açık vermiştir.

2.4 ENFLASYON 

• Tüketici enflasyonu temmuz ayında yüzde 33,5’e gerilemiş ve bir önceki Rapor’da sunulan tahmin aralığının üst bandının bir miktar altında gerçekleşmiştir
• Nisan ayında yükseliş kaydeden enflasyonun ana eğilimi izleyen dönemde ılımlı bir seyir izlemiştir.
• Fiyat artışları ikinci çeyrekte B endeksini oluşturan gruplardan hizmet ve işlenmiş gıdada zayıflarken temel mallarda bir miktar güçlenmiştir.
• Yurt içi enerji enflasyonu güçlü seyretmeye devam etmiştir.

ENFLASYONUN BELİRLEYİCİLERİ

• Enflasyon beklentileri iyileşmekle birlikte hedeflerin üzerinde seyretmeye devam etmiştir.
• Yayılım endeksinde sınırlı bir düşüş gerçekleşmiştir.
• Yakın döneme ilişkin veriler, talep koşullarının dezenflasyonist etkisinin arttığını göstermektedir.
• Yaşanan jeopolitik gelişmeler sonucu emtia fiyatları enerji grubu öncülüğünde artış kaydetmiştir.
• Uluslararası enerji fiyatlarındaki artışlar yurt içi üretici fiyatlarını da olumsuz etkilemiştir.
• Enerji grubu kaynaklı gerçekleşmeler ve temmuz ayında yapılan maktu vergi güncellemeleri mevcut Rapor döneminde öne çıkan vergi ve yönetilen fiyat gelişmeleri olmuştur.