Konuştuğunuz kişiye bağlı olarak enflasyon ya dişlerinizi çürütür ya da onları temizler. Eski Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Ronald Reagan’a göre “bir haydut kadar saldırgan, silahlı bir soyguncu kadar korkutucu ve bir suikastçı kadar ölümcüldür.” Almanya Merkez Bankası eski başkanı Karl Otto Pöhl ise şöyle der: “Enflasyon diş macunu gibidir; bir kere tüpünden çıktı mı, geri sokamazsınız.”
Fiyatların yavaş yavaş ve tahmin edilebilir bir şekilde artmasını sağlamak, ekonomiyi yöneten merkez bankaları ve hükümetlerin belki de en önemli görevlerinden biridir. Fakat enflasyonun kontrolden çıkma gibi kötü bir eğilimi vardır.
Enflasyon seviyeleri
Enflasyon, bize ekonominin sağlığı hakkında bilgi verir.
Durgun bir büyüme ve yüksek enflasyonun aynı anda yaşanması durumuna staglasyon (durgunluk içinde enflasyon) adı verilir. Amerika ve İngiltere’de durgunluk içinde enflasyon yıllarca işsizlik ve iflas yaşanmasına neden olmuştur. Kısacası enflasyon bir zamanlar sağlıklı olan ekonomileri yıkabilir.
Sebepler ve sonuçlar
Enflasyon bize hem sosyal hem de ekonomik durum hakkında bir şey söyler. Eğer enflasyon, ailelerin gelirlerinden daha hızlı artıyorsa yaşam standardı düşüyordur: İnsanlar eskisi kadar çok şey satın alamaz. Ama maaşlar, enflasyondan hızlı arttığında, insanların cebinde harcadıklarından fazlası kalıyor demektir, bu da yaşam standardın yükseldiğini gösterir.
Tüm ekonomi hızla büyürken, çalışanların maaşlarına zam yapılır, böylece mallara ve hizmetlere daha çok para harcarlar. Artan taleple beraber konut fiyatlarından tutun da saç kesim fiyatına kadar her yerde fiyat artışı yaşanır. Aynı şekilde ekonomi yavaşladığında, talep de yavaşlar, fiyatlar düşer, ya da en azından daha yavaş artar.
“Enflasyon, yasa çıkarmadan uygulanabilecek bir vergi türüdür.” Milton Friedman
İlla enflasyon mu?
“İyi yönetilmeyen bir ülkede başvurulan ilk çare enflasyon, ikincisi de savaştır. İkisi de belli bir süre için refah sağlar; ikisi de kalıcı yıkıma yol açar. Ne var ki ikisi de politik ve ekonomik fırsatçılar için sığınaktır.” Ernest Hemingway
Fikrin özü: Fiyatların yavaşça artmasına müsaade edin.
