Köşe-Bucak Kastamonu bu hafta ıhlamuru bal, balı aşk eyleyen diyar-ı cennet Azdavay’da…
Hazırlayan: Murat Güven
Adını nereden aldığından çok asırlar boyu adına katttığı özelliklerle hafızalara yer etmiş güzellikler diyarıdır Azdavay…
Doğal bitki ıhlamuru ne kadar şifa kaynağıysa, yaradanın çalışkan işçilerinin binlerce çiçeğin özünden ürettiği balı o denli derde deva, Aşıklar Köprüsü bir o kadar geçilesi sevda yoludur; kısa mesafede yüzlerce kilometre yol almışçasına ruh dinginliği sağlayan…
Doğa güzelliklerinin doğal kartpostalı, insan sevgisinin müebbet göz hapsidir Azdavay…
Kadirşinas insanların topluca görüldüğü ender yerleşim yerlerinden olan Azdavay’ın her halini, her özelliğini anlatmaya kelimelerin kifayet etmeyeceği gerçeğinin biliniyor olmasına sığınarak, bir sayfaya damıtmaya çalıştığımız bu çalışmayı Azdavay’a ve Azdavaylılara ithaf ediyoruz.
***
Genel bilgiler
Azdavay; Kastamonu’nun 19 ilçesinden biridir. Yüzölçümü 840 km2, rakımı 830 metredir. İl merkezine 76, Başkent’e 340, İstanbul’a 502 km mesafededir. Merkezle birlikte 4 mahalleye, 49 köye sahip olan Azdavay’ın; 2.775’i ilçe merkezi ve mahallelerde, 4.969’u köylerde olmak üzere toplam nüfusu 7.744’tür.
Tarihçesi
Azdavay’ın tarihiyle ilgili bulunan en eski belge 1305 yılına aittir.
(Kaynak: Yaşar Yücel/12.-15. Yüzyıllarda Kuzey-Batı Anadolu Tarihi” adlı eser.)
Yapılan arkeolojik çalışmalardan çıkan sonuçlara göre Azdavay; farklı zamanlarda Paflagonyalılar, Etiler, Lidyalılar, Helenler, Romalılar ve Bizanslıların istilasına uğramış, Candaroğulları zamanında Kastamonu Sancağına bağlı 36 Kadılıktan biri olarak idare edilmiştir. 1460 yılında Fatih Sultan Mehmet’in Kastamonu’yu Osmanlı topraklarına katması ile Azdavay, Osmanlı idaresine girmiştir.
Osmanlılar döneminde Daday’a bağlı kadılık olan Azdavay, Daday’ın 1868 yılında Kastamonu’nun ilçesi olmasıyla bu ilçeye bağlanarak 78 yıl boyunca nahiye olarak yönetilmiş, 1946 yılında ise ilçe statüsü kazanmıştır.
Coğrafya
Azdavay Batı Karadeniz Bölgesi’nde Kastamonu İlinin Kuzey Batısında Kastamonu’ya bağlı bir ilçedir. Arazisi engebeli ve ormanlarla kaplıdır. Sert bir iklime sahiptir. Uzun süren kış mevsimi yoğun kar yağışlıdır. Kışın en düşük hava sıcaklığı -20, yazın en yüksek 25 derecedir.
Kuzeyde Doğanyurt, Kuzey Batıda Şenpazar, Batıda Pınarbaşı, Güneyde Daday, Doğuda Ağlı ve Kuzeydoğuda Küre ilçeleri ile komşudur.
Akarsuları
İlçenin belli başlı akarsuyu Devrekâni Çayı’dır. Bu akarsu ilçenin doğusundan batısına doğru akar, Hacet Kayası’ndan kuzeye kıvrılarak Cide ilçesi sınırlarına girer ve Karadeniz’e dökülür. Kocaçay ve Valay Çayı da diğer önemli akarsularıdır.
Bitki örtüsü
İlçe’nin toprakları mera ve ekili alanlar olup, yüzde 64’ü ormanlık alanlarla kaplıdır. Alçaklarda maki türleri yükseklerdeyse iğne yapraklı ağaçlar görülür. Bunlar; köknar, çam, ardıç, kayın, meşe, karaağaç, kavak, ıhlamur, gürgen, dişbudak, fındık, çınar, kızılağaç, söğüt gibi ağaçlar olup ayrıca; şimşir, yaban kirazı, orman gülü ( Avu ), kurtbağrı, ılgın, böğürtlen, kızılcık (Kiren ) eğrelti ve ayı üzümü gibi ağaççıklar da bulunmaktadır.
Buralarda yetişen kaya fındığına başka yerlerde rastlanmaz. Bu fındık meyvesinin kabuğu çok kalın olup, içi ise çok lezzetli ve besin değeri oldukça yüksektir, kerestesi mobilyacılıkta kullanılır.
İsminin hikâyesi
Azdavay adının nereden geldiği hakkında somut bilgiye rastlanmasa da Bilge Umar, Türkiye’deki Tarihsel Adlar ve Paflagonya adlı eserlerinde birkaç tez ileri sürmektedir. Teze göre Azdavay kelimesine Ermenice Asduadzadzin (Tanrıyı Doğuran; Meryem Ana) kilisesinin adı ya da Asduadzamayr (Tanrının Anası; Meryem Ana) kilisesinin adı kaynaklık etmiştir. Umar’ın diğer bir tezi de ‘Azda’ bölümünün ‘Ana Tanrıça Tapınıcısı’ anlamındaki ‘Adada’nın çeşitlemesi ‘Azada’ olmasıdır. Sonraki –Vay- kısmının da ‘tapınağı’ anlamına gelebileceğini aktaran yazar; böylece ‘Azadawa’ kelimesinin (Ana Tanrıça tapınıcısı halkın tapınağının bulunduğu kentçik) Azdavay adına kökenlik teşkil edebileceği ihtimali üzerinde durmuştur.
Bal ve Ihlamur
Azdavay denilince ilk akla gelen 2 özellik; bal ve ıhlamurdur. Adına her yıl festival düzenlenen bu ürünler Azdavay’la özdeşleşmiş, kalitede eşine az rastlanır durumdadır.
Bal ve Ihlamur Festivali
Her yıl temmuz veya ağustos ayında yapılır.
Yemek kültürü
Islama -Kabalak Sarması-Ispıt Kavurması-Kuşburnu Yoğurdu-Kızılcık Marmeladı-Kuşburnu-Ekşisi-Malak (Köle hamuru)-Serme (Bişi)-Delioğlan Sarığı
Aşıklar Köprüsü
Efsaneye göre; uzun yıllar önce birbirlerini çok seven iki genç, ailelerinin karşı çıkması nedeniyle bir türlü evlenemiyorlarmış. Hiç bir zaman kavuşamayacaklarını düşünen sevgililer Azdavay’ın Devrekâni Çayı üzerinde kurulu olan köprü üzerine gelerek intihar etmek istemişler.
Olayı duyan aileler ise hemen köprüye gelerek gençleri bu kararlarından vazgeçirmeye çalışmışlar. Ailelerinden evlilik onayı alan genç sevgililer, intihar etme girişiminden vazgeçmişler. Bu olaydan sonra köprü Aşıklar Köprüsü adını almış.
Azdavay’ın Merkez Mahallesi ile Karşıyaka Mahallesi’ni birleştiren bu köprü, ilçeye gelen turistlerin ilgi odağı oluyor. Kesin yapılış tarihi belli olmayan köprü, geçtiğimiz yıllarda Azdavay Belediyesi tarafından restore edilmiştir.
İlçede yaşayan sevgililer ve genç aşıkların uğrak yeri olan köprü, bugüne kadar binlerce aşka ev sahipliği yapmıştır. Aşıkların buluşarak hasret giderdiği tarihi köprü, birçok evlenme teklifine de şahit olmuştur.
Turizm
Küre Dağları Milli Parkı
Tamamen bir plato karakterindeki milli park, doğu-batı doğrultusunda uzanır ve yakın çevresi için fiziksel ve sosyal anlamda bir eşik niteliğindedir.
Bu nedenle milli parkın yer aldığı alan üzerinde hemen hemen hiçbir yerleşme birimi bulunmamakta, sosyal hayat milli parkın yakın çevresinde devam etmektedir.
Çatak Kanyonu
Kanyon, ilçe merkezine 6 km. uzaklıkta olup, yerden yüksekliği yaklaşık 1000-1500 metre arasındadır. Uzunluğu ise 7 km. civarındadır.
Kanyon, Çatak köprüsünün 1-2 km aşağısından başlayıp Tüsköy ‘e kadar kesintisiz devam etmektedir,
Azdavay Şelalesi
Azdavay şehir merkezine yaklaşık 13 kilometre mesafede Saray köyünün batısındadır.
Mesire alanları
Suğla
Her yıl yapılan Suğla Yayla Şenlikleri’nin yapıldığı alandır. Azdavay-Pınarbaşı karayolu üzerinde, ilçeye 12 km uzaklıktadır.
Akçasu
Ormanlık bir alan içinde, Azdavay Cide karayolu üzerinde ilçeye 10 km. uzaklıktadır.
Tarihi Eserler
Anıt Ağaç
Hoca Köyünde bulunan Anıt Ağaç’ın Orman Bakanlığınca yapılan ölçümde 740 yaşında olduğu saptanmıştır. Kastamonu Valiliği tarafından koruma altına alınan ve ışıklandırılan çam ağacı, yerli ve yabancı turistin ziyaretine açıktır.
Mercimeklik Kayası
Sarnıç Köyünün 1 km. kadar güneyindedir. Burada yapılan kazılar sonucu kırık çanak çömlek gibi eski eserlere rastlamak mümkündür. Kaya üzerinde yapılan kazılarda madeni haç dahi çıkarıldığı söylenmektedir.
Kız Kayası
Sada Köyü sınırlarındadır. Büyük bir kayaya oyulmuştur. Kapı kısmı yuvarlak, tavanı ise kubbemsidir. Taban düz vaziyettedir.
Tabaklı Kayası
Maksut Köyü´nün tabaklı mahallesinde 40 metre yüksekliğe açılmış olan oyuğun taban kısmı kubbemsi olup, buraya çıkabilmek için oyulmak suretiyle merdivenler yapılmıştır. Kayanını ön kısmında giriş için 3 metre genişliğinde balkon şeklinde ikinci bir oyuk göze çarpar.
Aşar Kalesi
Kayabaşı Köyü yakınlarında çok sivri şekilde bulunan bir kayadır. Kalenin taban kısmında Horasan harcı ile yapılmış 3×2,5 metre bina temeli görülmektedir.
Medil Mağarası
Karakuşlu Köyü´ne bağlı Ayvat mahallesinde medil ormanı içindedir. Mağaranın doğusunda bina harabeleri görülmektedir. Bu bina moloz taşlardan yapılmıştır.
Mahalleleri
Merkez Mahalle-Bahçelievler-Karşıyaka-Yenimahalle
Köyleri
Ahat-Akçaçam-Alacık-Aliköy-Arslanca-Bakırcı-Başakçay-Başören-Çakıroğlu-Çamlıbük– Çocukören –Çömlektepe-Derelitekke-Dereyücek-Evlek-Gecen-Göktaş-Gültepe-Gümürtler
Hıdırlar-Hocaköyü–Kanlıdağ-Karahalılar-Karakuşlu–Kayabaşı–Kayaoğlu-Kerpiçlik–Kırcalar- Kırmacı-Kolca–Kozluören–Kurtçular–Maden–Maksut–Mehmetçelebi–Sabuncular–Sada–Samancı- Saray–Sarnıç-Sıraköy-Söğütpınar-Taşköy–Tomruk–Topuk–Üyük–Yeşilköy–Yumacık-Zümrüt
Kaymakam Osman Doğramacı
1978 Manisa Alaşehir’de doğdu. Galatasaray Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümünden mezun oldu. Kısa süreli özel sektörde dış ticaret tecrübesinden sonra 2007 yılında Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığında memuriyet hayatına başladı. 2009 yılında 96. dönem Kaymakam Adayı olarak Bitlis Valiliği emrine atandı. Konya’da Teftiş Stajı yaptı. Tavşanlı (Kütahya) Kaymakam Refikliği Stajından sonra Halkapınar (Konya) ve Abana (Kastamonu) ilçelerinde vekil kaymakam olarak görev aldı. Bir yıl süre ile Almanya Schwäbisch Hall’de Almanca dil eğitimi aldı ve Alman idare sistemi üzerine staj yaptı. Mart 2012’de halen sürdürdüğü Azdavay Kaymakamlığı görevine başladı. İngilizce, Fransızca, Almanca bilen kaymakam Doğramacı evli ve 2 çocuk babasıdır.
**
Belediye Başkanı Osman Nuri Civelek
1966 Azdavay doğumludur. İlkokulu Kayabaşı köyünde, ortaokul ve lise tahsilini Azdavay İmam Hatip Lisesinde yaptı. 1991 Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi mezunudur. Mezuniyet sonrası Serik’in Belek Beldesi (Antalya) Dikmen İlkokulunda başladığı ve 7 yıl süren öğretmenlik görevi sırasında Erzincan’da vatani görevini kısa dönem olarak tamamladı. 1998 yılında Azdavay 75. yıl Cumhuriyet İlköğretim okuluna tayin oldu. 2004 yerel seçimlerinde aday olduğu Azdavay Belediye Başkanlığına seçildi. İngilizce ve Arapça bilen başkan Civelek, evli ve 3 çocuk babasıdır.
