BÖLGESEL KALKINMA POLİTİKALARI AÇISINDAN GAP
Master Plan’ın Gerçekleşme Düzeyi ve Mevcut Durum
GAP’ta istenilen hedeflere ulaşılamamasının en temel nedeni, sulama konusunda ilerlemenin olmayışıdır. Sulama sistemlerinin geliştirilmesinin aksama nedeni de ulusal bütçeden yeterli ödeneğin ayrılamayışı olarak açıklanmaktadır.
GAP ve Uluslararası İlişkiler
GAP Türkiye’nin en büyük projesi olduğu kadar dünyanın da kendi konusunda en iddialı projelerinden biridir.
DEĞERLENDİRME
Gecikmenin nedeni,
Ülkede yaşanmış olan ekonomik sıkıntılar nedeniyle GAP’a gereken finansal desteğin sağlanamamış olmasıdır. GAP’taki gelişme hızı düşen bir diğer neden ise bölgede uzun dönemdir yaşanan terör olayları ve bunun sonucu oluşan güvensizliktir. Tüm bu nedenlerin arkasındaki temel neden ise GAP’a olan siyasi ilginin azalmasıdır. Sonuç olarak GAP, Türkiye’nin içinde bulunduğu mevcut konjonktürde, önemli bir fırsat olma niteliğine fazlasıyla sahip bir projedir. Proje aynı zamanda Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin temel sorunlarının çözümü olarak algılanmaktadır.
GAP’ın, sınır aşan sularımızdan olan Fırat nehirleri havzasında yer alması, özellikle aşağı kıyıdaş ülkeleri rahatsız etmiştir. Bu ülkelerin de etkisi ile GAP için aranan kredi ve finansman sorunlarının aşılmasında büyük zorluklar yaşanmıştır.
GAP, Türkiye’deki bölgesel kalkınma politikaları açısından da ilerleyen tek proje olarak özel bir öneme sahiptir.
KÜRESEL GÜÇLERİN BÖLGEYE OLAN İLGİSİ
Orta Doğu 2050’de su kıtlığını dünyada en yoğun ve en acımasız yaşayacak bölgedir. Günümüzde artık İsrail, kendi bölgesinde su kaynaklarının %85’ini denetler duruma gelmiştir.
AB’nin GAP’ın Fırat ve Dicle Nehirleri için Uluslararası Havza Yönetimi Önerisi Sınır Aşan Su Olarak Fırat Nehri:
Türkiye’nin ve bölgenin önemli bir kaynağı olan Fırat, 2 bin 800 kilometre yatak uzunluğuna sahiptir. Fırat Nehri Türkiye topraklarından 971 kilometre aktıktan sonra Suriye’ye girer.
Fırat’ın Suriye’den sonra girdiği ülke Irak’tır. Burada yine Türkiye’den gelen Dicle ile birleşen Fırat “Şattül Arap” adı alarak Basra Körfezi’ne dökülür. Fırat nehrinin ortalama yıllık su kapasitesi 31,5 milyar metreküptür. Bu suyun %89’u yani 28,5 milyar metreküpü Türkiye’den kaynaklanır. Fırat’ın toplam suyunun % 56’sı halen Suriye’ye akmaktadır.
Sınır Aşan Su Olarak Dicle Nehri:
Dicle Nehri’nin bin 900 kilometre yatağının 523 kilometresi Türkiye topraklarında yer alır. Cizre’nin güneyinde Türkiye Suriye sınırının oluşturup daha sonra Irak ile Suriye arasında akarak Irak topraklarına girer. Dicle Nehri’nin yıllık su kapasitesi 48,5 milyar metreküptür. Bu suyun %51’i Türkiye’den, %39’u Irak’tan, %10’u ise İran’dan karşılanır.
