“Özel İşçi Gruplarını Koruyucu Hükümler”i ele aldığımız işbu dizimizin ikinci yazısında, İş Kanunu kapsamında kadın çalışanları koruyucu nitelikte olmak kaydıyla hangi tarz hükümlerin kaleme alındığını incelemeye devam edeceğiz:
– Kadın İşçileri Yer ve Su Altında Çalıştırma Yasağı: İş Kanunu Madde 72 hükmü gereğince yaşı ne olursa olsun kadın işçilerin, maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altındaki yahut su altındaki işlerde çalıştırılması yasaklanmıştır.
– Kadın İşçileri Analık Hâlinde Çalıştırma Yasağı:İş Kanunu Madde 74’e göre esas olan “kadın işçilerin DOĞUMDAN ÖNCE SEKİZ VE DOĞUMDAN SONRA SEKİZ HAFTA olmak üzere çalıştırılmamalarıdır.” Öte yandan, “çoğul gebelik” durumunda ise doğumdan önceki SEKİZ HAFTALIK döneme İKİ HAFTA daha eklenmesi söz konusu olacaktır. Aslında, bu genel kuralı bozmamak kaydıyla ve kadının sağlık durumuyla da ilintili olarak talep durumunda, DOĞUMDAN ÖNCEKİ ÜÇ HAFTAYA KADAR çalışılmasına izin verilmesi mümkün olabilmektedir. Gerek böyle bir ihtimalde, gerekse de kadın işçinin ERKEN DOĞUM yaparak doğum tarihi öncesindeki SEKİZ HAFTALIK HAKKINI bütünüyle kullanamaması durumunda, bahse konu “kullanılmamış süreler”, doğum sonrası süreye eklenebilmektedir. Ayrıca, bir kez daha genel bir prensip olarak dile getirdiğimiz bu süreler, “işçinin sağlık durumu” ile “işin özelliğine göre” DOKTOR RAPORUYLA arttırılabilecektir. Kadın işçilere tanınan bir diğer hak ise gebelik boyunca kendilerine “periyodik kontroller” bakımından ÜCRETLİ İZİN verilmesi gerekliliğidir. Benzer minvalde, kadın işçi, yine doktor raporuyla, aynı iş yerinde SAĞLIĞINA DAHA UYGUN ve HAFİF İŞLERDE çalıştırılabilir ve fakat bu sebeple kendisinin ÜCRETİNDE HERHANGİ BİR TENZİLATA GİDİLEMEZ. Son olarak şu mühim noktayı da ifade etmek gerekir ki, biraz evvel bahsettiğimiz toplamda 16 haftalık süreç boyunca kadın işçiye Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından “Geçici İş Göremezlik Ödeneği” sağlanmaktadır. Diğer bir yandan ise şayet işveren ile işçi aralarında aksini kararlaştırmamışlarsa, İŞÇİNİN ALACAĞI GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEĞİ ÜZERİNE BİR DE İŞVERENİNDEN ÜCRET ALMASI MÜMKÜN DEĞİLDİR.
– Emziren Kadın İşçilerin Süt İzni: İş Kanunu Madde 66/1 ve devamındaki 74. Madde gereğince kadın işçilere, “1 yaşındaki küçük çocuklarını emzirmeleri için günde bir buçuk saat süt izni” verilmelidir. Bahsedilen bu sürenin hangi şekilde bölüneceğini ve iş günü içerisinde ne zaman kullanılacağını yine kadın işçinin kendisi belirleyecektir.
– Doğum Yapan Kadın İşçiye Ücretsiz İzin Verilmesi:Doğum yapmış olan kadın işçilere, AYRICA VE İSTERSE, 16 haftalık izninin (çoğul gebeliklerde 18 haftalık izninin) tamamlanmasının ardından ALTI AYA KADAR ÜCRETSİZ İZİN VERİLİR. Bununla birlikte bahsettiğimiz süre, yıllık izin hesabında dikkate alınmaz, bir diğer deyişle ÇALIŞILMIŞ GİBİ SAYILMAZ.
Yazımızın sonunda yer vermeye çalışacağımız başlık ise ifade ettiğimiz “kadın işçileri koruyucu nitelikteki hükümlere” aykırı davranılması durumunda yaptırımlarının ne olacağıdır. Bunlardan en önemlisi, şüphesiz ki, böyle bir sözleşmenin henüz ifa edilmemesi durumunda, en başından itibaren tamamen hükümsüz (batıl) olarak nitelendirileceği gerçeğidir. Bu hususla bağlantılı olarak diğer önemli noktalara ise bir sonraki yazımızla birlikte devam edeceğiz.
