16 Nisan 2017 tarihindeki referandumun ardından bazı davalar için Arabulucuya başvurmanın zorunlu hale getirileceği konusunun komisyonlarda ve kurullarda sıkça bahsedilmesi üzerine bu yazımın konusunu Arabuluculuk olarak seçtim.
23.01.2017 tarihli ve 189 sayılı İstamonu gazetesindeki söyleşimde Arabuluculuk kurumundan bahsetmiştim. 16 Nisan 2017 tarihindeki referandumun ardından bazı davalar için Arabulucuya başvurmanın zorunlu hale getirileceği konusunun komisyonlarda ve kurullarda sıkça bahsedilmesi üzerine bu yazımın konusunu Arabuluculuk olarak seçtim.
07.06.2012 tarihli ve 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu, 22.06.2012 tarihli ve 28331 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
Yasanın uygulanmasının sağlanması ve izlenmesi ile arabuluculuk sisteminin çalışabilmesi için Kanununun 28’inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde “Arabuluculuk Daire Başkanlığı” kurulmuş olup, 30.07.2012 tarihi itibariyle Arabuluculuk Daire Başkanı görevine başlamıştır. Daire Başkanlığı nezdinde, Kanun ve Yönetmelikle verilen arabuluculuk faaliyetleri ile ilgili görevleri yerine getirmek üzere; Arabuluculuk Hizmetleri Bürosu, Sicil Bürosu ve Eğitim Bürosu ve birçok farklı kurumdan üyenin bulunduğu 15 kişilik bir Arabuluculuk Kurulu kurulmuştur.
Ülkemizde yaşanan uyuşmazlıkların hemen mahkemeye taşınması sebebiyle mahkemelerde çok fazla dosya bulunmaktadır. Şöyle ki 2016 yılında sadece işçi işveren ilişkisinden kaynaklanan yaklaşık 600 bin dava açılmıştır. Bu kadar fazla dosya yargılama sisteminin yavaşlamasına ve bazen iki duruşma arasının 9-10 aya kadar uzayabilmesine sebep olmaktadır. Bir dava yaklaşık 2 – 3 yıl sürmektedir. Sorunların hızlı ve az masrafla çözülmesi için ARABULUCUK kanunu yürürlüğe girmiştir.
Arabulucuyu kısaca açıklarsak; Hukuk Fakültesi mezunu, 5 yıllık kıdeme sahip, Türk vatandaşı, Daire başkanlığının yazılı ve sözlü sınavında başarılı olan kişiler ARABULUCUK siciline kayıt olarak faaliyete başlarlar.
Bugün taraflar dava öncesi veya dava sırasında Arabulucuya başvurabilirler. Yasalaşacağını öngördüğümüz yeni İş Kanununda Arabulucuya başvurmak davadan önce zorunlu hale getirilecektir. Bu durum iş yükünün mahkemelerden biraz olsun alınmasına yardımcı olacaktır. Mahkemelerde doğası gereği kazanan ve kaybeden vardır. Ancak Arabuluculuk sisteminin temeli iki tarafında kazandığı, hızlı ve az masraflı çözüm olmasıdır. Arabulucu tarafsızdır ve kural olarak alacaklı, borçlu, davacı veya davalının tarafında değildir. Devlet tarafından resmi yetkiler verilmiş, tarafların talepleri ile görüşmeler yaparak tarafların asgari müşterekte buluşmasına yardımcı olan kişidir.
Ülkemizde yaklaşık 12 bin Arabulucu bulunmakta ve bugüne kadar yaklaşık 11 bin uyuşmazlık arabuluculuk sayesinde çözülmüştür. Bu rakamlar bile tahminlerin üzerindedir. Arabuluculuk yolu çözülen uyuşmazlıklar yüzde 80, yüzde 90 gibi büyük oranlarda tek bir buluşma ve toplantı ile neticeye bağlanmıştır. Bu rakamların kısa sürede çok daha fazla artacağını ve hızlı bir çözüm olduğu için vatandaşlarımızın bu yola kısa sürede alışacağı kanaatindeyim.
Arabuluculuğun en önemli noktası ile yazımı sonlandırmak istiyorum. Arabuluculuk neticesinde oluşturulan metin, mahkemeye sunulup şerh alınması halinde sanki mahkeme kararı gibi nitelik kazanacak ve mahkeme ilamının tüm avantajlarını taraflarına sunacaktır.
Saygılarımla…
Not: Mart 2017 Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü Arabuluculuk Daire Başkanlığı resmi rakamlarına göre; Toplam Arabulucu Sayısı: 11 bin 366, Toplam Arabuluculuk Tutanağı: 10 bin 602, Toplam Uyuşmazlık Miktarı TL: 739 milyon 719 bin 478 lira.
